آشنایی با علائم اختصاری روی انواع سیم و کابل / بررسی اصطلاحات سیم و کابل 

اگر کارتان فنی است به طوری که با انواع سیم و کابل سروکار دارید، حتما روی سیم و کابل برق علائم اختصاری را مشاهده کرده‌اید. این علائم کاربردی مانند علائم راهنمایی دارند و توسط کارخانه روی سیم و کابل‌ها درج شده‌اند. برای این که بتوانید انواع سیم و کابل را تشخیص دهید باید با این علائم آشنایی داشته باشید. علاوه بر این با کمک این علائم می‌توانید کل یک فرآیند فنی مرتبط با سیم و کابل را به انجام برسانید. در این جا به این نکته توجه کنید که در هر کشور علائم اختصاری روی سیم و کابل متفاوت و منحصر به آن کشور است. در این مقاله ما به بررسی علائم اختصاری روی انواع سیم و کابل پرداخته‌ایم. 

معرفی سیم و کابل

معرفی انواع سیم و کابل 

انواع سیم و کابل در سیستم الکتریکی از تجهیزات مهم محسوب می‌شوند که هر دوی آن‌ها مفهوم متفاوتی دارند. برای تعریف این که سیم کابل چیست؟ باید بگوییم یک سیم از یک هادی الکتریکی منفرد تولید شده است، ولی کابل از یک دسته (یک باندل) سیم‌های چندگانه تشکیل شده است که درون یک پوسته مشترک قرار گرفته‌اند. برای حمل جریان الکتریکی از سیم و کابل استفاده می‌شود و پیشرفت فناوری باعث شده است از طریق برق، انرژی همه دستگاه‌ها تامین شود. انواع سیم و کابل باعث شده‌اند، برق بدون وقفه در دسترس تجهیزات و انسان‌ها قرار بگیرد. روی کابل‌ها برچسب‌هایی زده‌ شده‌اند که در مورد اندازه، تعداد سیم‌ها و عایق‌بندی آن‌ها اطلاعاتی ارائه می‌دهند.‌ در زیر به برخی از برچسب‌هایی که روی سیم‌ها و کابل‌ها استفاده می‌شوند که مشخصات کابل برق را نشان می‌دهند به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

14-2G

کابل یک سیم زمین و دو سیم عایق‌بندی شده دارد و  ۱۴ مقدار Gauge سیم تکی است.

TYPE NM-B

NM مخفف غیرفلزی است و یک کابل از نوع B با روکش غیر فلزی است.

600V

حداکثر ۶۰۰ ولت ولتاژ نامی این کابل است. برای سیم‌کشی منزل از کابل NM استفاده می‌شود.

12/3w/G

این نوع کابل شامل سه سیم عایق‌بندی شده با سیم زمین است و ۱۲ مقدار Gauge سیم‌های تکی است.

12-2w/G

شامل دو سیم عایق‌بندی شده با سیم زمین است و مقدار 12 Gauge سیم‌های تکی است.

14-3G

شامل سه سیم عایق‌بندی شده و یک سیم زمین است و ۱۴ مقدار Gauge سیم‌های تکی است. 

عایق یا پوشش پلاستیکی اطراف سیم‌های رسانا مهم‌ترین برچسب کابل‌ها است که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• XHHN
• THW
• THWN
• THHN

در برچسب‌های نامبرده هر یک از حروف مفهوم خاصی دارند که در زیر به مفهوم آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• N:  به دلیل جنس نایلون در برابر روغن و بنزین مقاوم است.
• X: برای مکان‌های مرطوب و نمناک استفاده می‌شود و برای مکان خشک هم مناسب است.
• HH: تا حرارت ۱۹۴ درجه فارنهایت را تحمل می‌کند و در برابر حرارت مقاوم است.
• T: عایق ترموپلاستیک در برابر آتش مقاوم است. 

بیشتر بخوانید: دزدگیر اماکن چیست؟ | بررسی انواع دزدگیر اماکن هوشمند

انواع سیم و کابل

از انواع سیم و کابل می‌توان موارد زیر را نام برد:

سیم مفتول یا سیم خشک 

در ساختمان‌سازی کاربرد دارد و یک رسانای منفرد است که با یک لایه عایق pvc پوشش داده شده است. ۳۰۰ تا ۷۵۰ ولت، ولتاژ نامی آن است و در فرکانس‌های بالا، توزیع‌کننده‌های برق، سیم‌کشی داخل تابلوها، نصب در زیر گچ و داخل لوله استفاده می‌شود.

سیم نیمه افشان 

این نوع سیم مانند سیم افشان است و کاربردهای هر دوی آن‌ها مشابه است. در مواردی که انعطاف بیشتری نیاز باشد از این نوع سیم استفاده می‌شود. 

سیم افشان یا سیم انعطاف‌پذیر 

این نوع سیم از رشته‌های نازک هادی زیادی تشکیل شده است و عایق پلاستیکی pvc  دارد. از ۳۰۰ تا ۷۵۰ و ۰.۵ تا ۲۴۰ میلی‌متر مربع  به ترتیب ولتاژ نامی و سطح مقطع‌ این نوع سیم هستند.

کابل‌ فشار ضعیف Low Voltage Cables

بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ ولت، سطح ولتاژ این نوع کابل است و با علامت اختصاری LV  شناخته می‌شود.

کابل‌ فشار متوسط Medium Voltage Cables

بین یک تا ۳۳ کیلو ولت سطح ولتاژ این نوع کابل است و با علامت اختصاری MV  شناخته می‌شود. 

کابل‌ فشار قوی high voltage cables

بین ۶۳ تا ۲۳۰ کیلو ولت سطح ولتاژ این نوع کابل است و علامت اختصاری HV  دارد.

کابل‌ فشار قوی Extra High Voltage

سطح ولتاژ ۴۰۰ کیلو ولت به بالا دارد و علامت اختصاری آن EHV  است. 

کابل‌ شیلد‌دار 

دور این کابل لایه‌ای نوار یا شیلد آلومینیومی یا مسی استفاده شده است در برابر نویزها حفاظت الکتریکی آن افزایش پیدا کند. 

کابل زمینی 

برای محیط‌های داخلی و مکان‌های ثابت از این نوع کابل استفاده می‌شود و در مکان‌های که کابل تحرک دارد، نباید از این نوع کابل استفاده شود. در زیر خاک برای انتقال انرژی الکتریکی از این نوع کابل استفاده خواهد شد.

کابل مخابراتی 

از چند زوج سیم به هم تابیده تولید شده است و برای این که توسط اتصال مغناطیسی از نویز تولید شده جلوگیری شود سیم‌ها به هم تابیده می‌شوند و برای ارتباطات و مخابرات کاربرد دارد.

کابل افشان 

 از مشخصات کابل افشان می‌توان به یک یا چند هادی (که از یکدیگر عایق شده‌اند) و یک روکش عایق اشاره کرد. در خطوط مونتاژ پیشرفته، صنایع ابزار‌آلات ماشین‌ها، خطوط تولید، تسمه نقاله‌ها و اتصال در ماشین‌‌ها استفاده می‌شود‌. 

کابل کواسیال

یک هادی داخلی دارد که با یک هادی فویل خارجی احاطه شده است که این دو هادی توسط یک دی الکتریک عایق از یکدیگر جدا شده‌اند. 

کابل فیبر نوری 

از طریق یک رشته نخ شیشه‌ای این نوع کابل سیگنال‌ها را انتقال می‌دهد و اطلاعات و داده‌های بیشتر را حمل می‌کند؛ چون نسبت به دیگر انواع کابل فلزی پهنای باند بیشتری دارد. 

بیشتر بخوانید: منظور از تخلیه اطلاعات دستگاه حضور و غیاب چیست؟ | روش های مختلف خروجی گرفتن از دستگاه حضور غیاب

کابل افشان

سیم و کابل چه تفاوتی با هم دارند؟

از تفاوت‌های سیم‌وکابل می‌توان موارد زیر را نام برد:

• انواع سیم و کابل از نظر جنس بدنه شبیه هم هستند که جنس بدنه آن‌ها مس یا آلومینیوم است. سیم‌ و کابل‌های آلومینیومی تنها به صورت مفتولی تولید می‌شوند؛ چون فرم‌پذیری آلومینیوم از مس کمتر است. 
• سیم، هادی با یک لایه روکش عایق است؛ ولی کابل، هادی با دو روکش عایق خواهد بود. 
• کابل‌های برق نسبت به سیم‌های برق مقاومت بالاتری دارند و این به دلیل شیلد و آرمور اضافی موجود در آن‌ها است. 
• سیم تک رسانا است در حالی که کابل از دو یا چند سیم عایق‌دار تشکیل شده است. 
• کابل ضخامت بیشتری نسبت به سیم دارد؛ چون کابل از روکش و تعداد عایق بیشتری برخوردار است؛ ولی دور هادی سیم فقط یک لایه عایق کشیده شده است. 
• کابل از تعداد رشته‌های بیشتری تشکیل شده است. به همین دلیل وزن بیشتری دارد.
• کابل‌ها ولتاژهای فشاری قوی را تحمل می‌کنند و سیم‌ها در تحمل ولتاژهای فشار قوی ضعیف هستند. 
• سیم‌ها سطح مقطع پایین‌تری را پوشش می‌دهند؛ ولی کابل‌ها سطح مقطع بیشتری را پوشش خواهند داد. 

نحوه خواندن مشخصات کابل چگونه است؟

اگر چه تمام مفهوم انتقال برق مربوط به مقاومت، جریان و ولتاژ شکل گرفته است؛ ولی این طور نیست که برای هر نوع انتقال بار الکتریکی از هر نوع هادی بتوان استفاده کرد. در واقع مقدار ولتاژ تا مقدار سیستم توزیع برق سه‌فاز، تک فاز و مقدار جریان متفاوت است. 

نوع هادی 

با حروفی که روی کابل درج شده است، می‌توان نوع متریال عایق کابل را مشخص کرد. به طور مثال عبارت NAYY نشان دهنده‌ای هادی آلومینیومی با عایق pvc و روکش pvc  است. 

تعداد هادی 

به شکل عدد معرفی می‌شود که تعداد رشته‌های مجزای داخل هر کابل را نشان می‌دهد. کابل دو رشته برق برای برق‌کشی خانگی استفاده می‌شود و از کابل‌های چهار و پنج رشته در فضاهای صنعتی استفاده خواهد شد.

سطح مقطع هادی‌ها 

به توان جریان‌کشی هر رشته سیم در داخل کابل سطح مقطع گفته می‌شود که به واحد میلی‌متر مربع معرفی خواهد شد و با اطلاعات عددی بیان می‌شود. 

شکل هندسی هادی‌ها 

سطح مقاطع هادی‌ها با اشکل متنوعی مانند مثلثی شکل و مقاطع گرد هستند‌ در نحوه خواندن مشخصات کابل این نشانه به شکل حروف بیان شده است.

چند رشته بودن کابل

چند رشته‌ بودن سیم‌ها در هر هادی که عایق‌بندی آن‌ها مجزا بوده است به شکل عدد نشان داده می‌شود. از آن‌ جا که غیرمنطقی است که تعداد رشته سیم‌‌های داخل هر هادی را بتوان شمرد از حروف برای بیان این مفهوم استفاده می‌شود. 

حداکثر ولتاژ قابل تحمل عایق کابل 

از مهم‌ترین علائم روی کابل، حداکثر ولتاژ قابل تحمل عایق کابل است که با عدد نشان داده می‌شود‌.

بیشتر بخوانید: اکسس پوینت چیست؟ | معرفی انواع اکسس پوینت و کاربرد access point

نحوه خواندن مشخصات کابل چگونه است؟

مهمترین پارامترها برای تقسیم‌بندی انواع سیم و کابل کدام‌اند؟

از هر سیم و کابلی باید در موارد مناسبی استفاده کرد. برای تقسیم‌بندی انواع سیم و کابل از پارامترهای زیر استفاده می‌شود: 

• تعداد رشته‌ها 
• استاندارد 
• نوع حفاظت الکتریکی 
• نوع عایق و روکش 
• نوع کاربرد 
• نوع حفاظت مکانیکی 
• نوع هادی و ساختار آن 
• سطح ولتاژ

انواع تقسیم‌بندی سیم و کابل 

از انواع تقسیم بندی روکش می‌توان موارد زیر را نام برد:

تقسیم بندی بر اساس سایز و تراکم سیم‌ها 

بر اساس سایز و تراکم سیم‌ها انواع سیم و کابل شامل گزینه‌های زیر می‌شوند:

• سایز سیم mm² ۰.۵ و حداکثر آمپر مجاز برای کاربردهای خانگی کم توان مانند رشته‌های روشنایی استفاده می‌شود.
• سایز سیم mm²0.75 و حداکثر آمپر مجاز ۱۳ برای کاربردهای خانگی کم توان و رشته‌های روشنایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سایز سیم mm² یک و ۱۵ حداکثر آمپر مجاز برای رشته‌های روشنایی و کاربردهای خانگی کم توان 
• سایز سیم mm² 1.5 و ۱۸ حداکثر آمپر مجاز برای کاربردهای عمومی در خانه، کلیدها و پریزها 
• سایز سیم mm² 2.5 و حداکثر آمپر مجاز 24 برای کاربردهای پریز و کلید‌ها و کارخانه‌ها 
• سایز سیم mm² 4 و ۳۲ حداکثر آمپر مجاز برای کاربردهای پریز و کلیدها و کارخانه‌‌ها 
• سایز سیم mm² 6 و ۴۰ حداکثر آمپر مجاز برای کاربردهای پریز و کلیدها و کابل‌های تغذیه 
• سایز سیم mm² 10 و 57 حداکثر آمپر مجاز  برای کاربردهای تغذیه دستگاه‌های بزرگ
• سایز سیم mm² 16 و ۷۶ حداکثر آمپر مجاز برای کاربردهای تغذیه دستگاه‌های بزرگ
• سایز سیم mm² 25و ۹۸ حداکثر آمپر مجاز کاربردهای تغذیه دستگاه‌های بزرگ 
• سایز سیم mm² 35و ۱۲۰ حداکثر آمپر مجاز برای کابل‌های تغذیه و توزیع برق صنعتی کاربرد دارد.
• سایز سیم mm² ۵۰ و ۱۴۳ حداکثر آمپر مجاز برای کابل‌های تغذیه و توزیع برق صنعتی کاربرد دارد. 
• سایز سیم mm² 95و حداکثر آمپر مجاز ۱۹۶ کاربردهای توزیع برق صنعتی و کابل‌های تغذیه 
• سایز سیم mm² 120 و حداکثر آمپر مجاز ۲۲۶ کاربردهای توزیع برق صنعتی و کابل‌های تغذیه 

بیشتر بخوانید: سرور دوربین مداربسته چیست؟ خرید و قیمت انواع سرور دوربین مداربسته

تقسیم بندی بر اساس سایز و تراکم سیم‌ها

تقسیم‌بندی بر اساس روکش یا عایق پلاستیکی 

انواع سیم و کابل بر اساس روکش یا عایق پلاستیکی شامل موارد زیر می‌شوند:

پلی‌وینیل کلراید PVC

این نوع روکش برای کاربردهای خانگی و سیم‌های برق معمولی استفاده می‌شود و در برابر رطوبت و آب عایق خوبی است و از قیمت پایین‌تری برخوردار خواهد بود. برای پریز و روشنایی از سیم‌های pvc استفاده می‌شود. 

پلی‌استرین PS

سیم‌های با روکش ps برای کاربردهای پایه‌ای و برنامه‌های خانگی به کار برده می‌شوند.

ترموپلاستیک‌ها Nylon مانند آمید 

سیم‌های با این نوع روکش در مواردی که نیاز به مقاومت بالا در برابر استحکام مکانیکی و حرارت باشد، استفاده می‌شود.

رابر Rubber

سیم‌های با روکش لاستیکی یا رابر در محیط‌‌های خشن و در موارد صنعتی استفاده می‌شوند. این نوع روکش در برابر ترکیبات شیمیایی و ضربه مقاوم و انعطاف‌پذیر است.

تفلون Teflon  و روکش‌های فلورینه Fluorinated Coatings

سیم‌ها و کابل‌هایی که در برابر مواد شیمیایی و حرارت بالا حساسیت دارند باید از این نوع روکش در آن‌ها استفاده شود. تفلون، روکش عایق الکتریکی معروفی شناخته شده است.

جدول علائم اختصاری سیم‌ها 

اطلاعات فنی سیم و کابل را با استفاده از علائم، حروف و اعدادی که روی آن‌ها درج شده است، می‌توان به دست آورد. در جدول زیر به برخی از اصطلاحات سیم و کابل اشاره کرده‌ایم. 

بیشتر بخوانید: فیوژن فیبر نوری چیست؟ + بررسی نحوه اتصال کابل فیبر نوری Fusion Splicing

جدول علائم اختصاری کابل‌ها 

برای بررسی کابل‌ها در جدول مشخصات کابل‌ها، علائم انگلیسی که روی آن‌ها درج شده است را باید از چپ به راست در نظر بگیرید. حرف اول علائم جنس هادی یا همان رسانای کابل را نشان می‌دهد. حرف دوم جنس عایق را مشخص می‌کند. سیم و کابلی که حرف سوم دارد، نشان دهنده‌ای غلاف سیم و کابل است. 

بیشتر بخوانید: دستگاه دوربین مدار بسته چیست و چه انواعی دارد؟ معرفی کامل دستگاه ضبط دوربین مدار بسته

سوالات متداول 

نحوه تشخیص سایز سیم برق چگونه است؟

تعداد رشته‌های هادی که در کابل به رفته‌اند اولین عدد روی کابل است که از سمت چپ روی کابل نشان داده می‌شود و عدد بعد سطح مقطع یا همان سایز سیم برق را نشان می‌دهد. به طور مثال عدد ۲۳ که روی کابل درج شده است. عدد ۲ نشان می‌دهد که در کابل از دو رشته سیم استفاده شده است و عدد ۳ مقطع یا سایز کابل است که بر حسب میلی‌متر بیان شده‌ است. 

علامت اختصاری سیم فاز چیست؟

سیم فاز Load در زبان انگلیسی به معنی بار است که با حرف L نشان داده می‌شود. 

بیشتر بخوانید: خرید دوربین مدار بسته ریولینک reolink + قیمت دوربین ریولینک

سخن پایانی 

برای انتقال انرژی الکتریکی از سیم و کابل استفاده می‌شود. سیم از یک هادی الکتریکی منفرد و کابل از یک دسته سیم تشکیل شده‌‌ است. سیم و کابل از نظر پارامترهای مختلفی مانند استاندارد، تعداد رشته‌ها، نوع هادی و نوع حفاظت الکتریکی تقسیم‌بندی می‌شوند. در جدول استاندارد کابل‌ها تمام علائم مشخصه کابل‌ها درج شده است و شما می‌توانید با مشخصات انواع کابل آشنا شوید. در این مقاله جدول مشخصات کابل و سیم‌ها را به طور خلاصه بیان کرده‌ایم.