به دلیل کاربرد گسترده انواع لوازم الکترونیکی از جمله دوربین های مدار بسته در نظارت و کنترل اماکن مختلف، عملکرد مناسب و دوام و ماندگاری این تجهیزات از اهمیت زیادی برخوردار است. دوربین های مدار بسته معمولا در اماکن مختلف با شرایط آب و هوایی متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند و در برخی از موقعیت ها ممکن است به طور عمدی یا غیرعمدی در معرض صدمات مکانیکی قرار بگیرند. برای انتخاب بهترین دوربین مدار بسته متناسب با شرایط و ویژگی های هر محیط، باید از میزان کارایی دوربین با توجه به استانداردهای تعیین شده برای این تجهیزات آگاه باشیم. استاندارد هایی نظیر استاندارد ik و استاندارد IP با تعیین میزان مقاومت دوربین مدار بسته در برابر ضربات مکانیکی و شرایط آب و هوایی به شناخت بهتر قابلیت های این دستگاه ها کمک می کنند. در این مقاله با استاندارد ik، انواع اعداد استاندارد ik و تفسیر آن ها آشنا خواهیم شد و به سوالات رایج در مورد این استاندارد پاسخ خواهیم داد.
منظور از استاندارد ضربه پذیری دوربین مدار بسته ( استاندارد IK ) چیست ؟
استاندارد ik، معیاری برای آگاهی از میزان مقاومت یک محصول در برابر ضربه است. این استاندارد جهانی به صورت IKxx بیان میشود و در ساختار آن اعداد IK در حقیقت نشان دهنده درجه حفاظت در برابر ضربه های مکانیکی هستند. هر اندازه اعداد مربوط به استاندارد ضربه پذیری دوربین مداربسته ( ik) بزرگتر باشند وسیله مورد نظر مقاومت بالاتری در برابر صدمات مکانیکی دارد. این استاندارد که نخستین بار در سال 1995 در اروپا مورد استفاده قرار گرفته در سال 2002 به عنوان یک استاندارد جهانی شناخته شد. درجه حفاظت در برابر ضربه های مکانیکی(IK)، همان Vandal Resistant به معنی درجه مقاومت در برابر پرتاب یک جسم سخت و یا مقاومت در برابر ضربات خارجی است. برای تعیین درجه ik یک محصول تعدادی ضربه با چکش های مخصوص به جسم زده می شود تا میزان مقاومت آن در برابر ضربه مشخص شود. سپس با توجه به میزان ضربه پذیری وسیله، عدد IK برای آن تعیین می شود. عدد IK یک محصول معمولا عددی بین 0 تا 10 است و نشان دهنده مقاومت آن در برابر ضربه و صدمات مکانیکی است.
بیشتر بخوانید: خرید انواع دوربین مداربسته + لیست قیمت دوربین مداربسته
چرا درجه حفاظتی IK در دوربین های مدار بسته وندال پروف اهمیت دارد ؟
از آنجایی که دوربین مدار بسته با اهدافی مانند نظارت و کنترل در یک محیط نصب می شوند کارکرد درست و مصون ماندن آن ها از آسیب حائز اهمیت است. دوربین های مدار بسته وندال پروف ( Vandal Proof) انواعی از دوربین های مدار بسته هستند که با داشتن بدنه دارای پوشش فلزی، مقاومت بالایی در برابر ضربه و خرابکاری دارند. دوربین های وندال پروف در مقابل ضربه های مکانیکی مقاومت مشخصی دارند که با استاندارد IK نمایش داده می شود. درجه حفاظتی ik در دوربین های مدار بسته وندال پروف اهمیت زیادی دارد زیرا میزان مقاومت قاب دوربین در برابر ضربات مکانیکی را نشان میدهد. در واقع استاندارد ضد ضربه دوربین مداربسته یا همان استاندارد ik نشان دهنده تحمل دوربین مدار بسته مورد نظر در برابر ضربه است و هر چه بزرگتر باشد دوربین مقاومت بیشتری در برابر ضربات مکانیکی از خود نشان میدهد.
معرفی انواع استاندارد ik
همانطور که اشاره شد، رتبه بندی درجه حفاظت ik نشان دهنده میزان مقاومت وسایل الکترونیکی از جمله دوربین های مداربسته در مقابل ضربات مکانیکی است.
در واقع، عدد استاندارد محافظت در برابر ضربه (IK) بیانگر مقاومت قاب یک محصول در برابر ضربه می‌باشد. این اعداد از طریق وارد کردن چند ضربه به دوربین مدار بسته با چکش مخصوص این کار محاسبه می شوند. مقدار استاندارد ik دوربین مدار بسته از دو عدد تشکیل شده است که نمایانگر میزان مقاومت وسیله مورد نظر در برابر ضربه بر اساس استاندارد ik است. بر اساس مقادیر تعیین شده مقاومت برخی از دوربین مدار بسته بر اساس این استاندارد به شرح زیر است.
IK0
عدد صفر در جلوی نماد IK نشان دهنده عدم مقاومت دوربین مداربسته در مقابل ضربات مکانیکی است. وسایل الکترونیکی با IK0 در مقابل کوچک ترین ضربات مکانیکی کاملا آسیب پذیر هستند.
IK1
دوربین مداربسته دارای IK1 در برابر ضربه ای که از سوی جسم 200 گرمی از فاصله هفت و نیم سانتی‌متری به آن وارد شود، مقاومت می کند و در برابر ضربات سنگین تر کاملا آسیب پذیر است.
IK2
مقاومت وسایل الکترونیکی با IK2 به اندازه ای است که می توانند ضربه وارده از سوی جسمی با وزن 200 گرم از فاصله ده سانتی‌متری را خنثی کنند ولی در مقابل ضربات سنگین تر شکننده هستند.
IK3
عدد 3 در جلوی نماد IK نشان دهنده مقاومت در برابر ضربه از فاصله هفده و نیم سانتی‌متری توسط جسمی با وزن 200 گرم است.
IK4
وسایل الکترونیکی دارای این درجه ik در برابر ضربه جسمی با وزن 200 گرم از فاصله بیست و پنج سانتی‌متری مقاوم هستند.
IK5
دوربین مداربسته دارای IK5 در برابر ضربه جسمی با وزن 200 گرم از فاصله سی و پنج سانتی‌متری مقاومت می کند.
IK6
درجه حفاظتی IK6 به دوربین مدار بسته ای تعلق می گیرد که قادر به مقاومت در برابر ضربه جسمی با وزن 500 گرم از فاصله بیست سانتی متری باشد.
IK7
دوربین دارای IK7 در برابر برخورد با جسمی به وزن 500 گرم از فاصله چهل سانتی‌متری مقاومت می کند.
IK8
برخورداری از استاندارد IK8 به معنای مقاومت دوربین در برابر ضربه ای که از فاصله بیست و نه و نیم سانتی‌متری توسط جسم با وزن 1.7 کیلوگرم است.
IK9
دارا بودن درجه IK9 به معنی مقاومت در برابر ضربه جسمی با وزن 5 کیلوگرم از فاصله بیست سانتی‌متری است.
IK10
در درجه بندی استاندارد ik عدد 10 نشان دهنده مقاومت بسیار بالا در برابر ضربات مکانیکی است. وسایل الکترونیکی با IK10 در برابر ضربه وارده از سوی جسمی با وزن 5 کیلوگرم از فاصله چهل سانتی‌متری مقاوم هستند.
+IK10
استاندارد IK10+ به معنای مقاومت در برابر ضربه وارده از سوی جسمی با وزن 10 کیلوگرم از فاصله چهل سانتی‌متری است. دوربین های دارای IK10+ مقاومت بسیار بالایی در برابر ضربه های متداولی که یک دوربین مدار بسته را تحت تاثیر قرار میدهند، از خود نشان میدهند و می توانند در سخت ترین شرایط محیطی عملکرد قابل قبولی داشته باشند.
بیشتر بخوانید: انواع تجهیزات دوربین مداربسته
معرفی انواع استاندارد ik
ساختار کد استاندارد IK چگونه است؟
یکی از سوالات رایج در مورد استاندارد ik مربوط به نحوه خواندن این استاندارد است. در پاسخ به این سوال که استاندارد ik چگونه خوانده می شود؟ باید گفت به طور کلی استاندارد ik برای هر محصول به صورت IK xx تعریف می شود. در این نماد xx همان عدد IK است که شامل عددی از صفر تا ده است. بنابراین استاندارد IK به صورت آی کای بعلاوه عدد خوانده می شود، به عنوان مثال ik 01 یا ik1 را به شکل «آی کای یک» می خوانیم. هر وسیله الکترونیکی با IK 1 مقاومت کمی در برابر ضربات مکانیکی دارد و تنها قادر است ضربانی که توسط اجسام با حداکثر وزن دویست گرم از فاصله هفت و نیم سانتی متر وارد می شود را خنثی کند.
کاربرد دوربین مداربسته Vandal Proof در چه مکان هایی است؟
به علت مقاومت بالای دوربین مدار بسته Vandal Proof در برابر ضربات مکانیکی، از این دوربین های مدار بسته بیشتر در اماکن امنیتی حساس و مکانهایی که احتمال سرقت و خرابکاری وجود دارد، نصب می شوند. برخی از مکان هایی که از دوربین های وندال پروف بیشتر استفاده می کنند عبارتند از :
ایستگاه راه آهن
برای کنترل تردد و نظارت بر ایستگاه های راه آهن معمولا از دوربین مدار بسته وندال پروف استفاده می شود. به دلیل مقاومت بالای این مدل دوربین مدار بسته در مقابل ضربات احتمالی و همچنین در مقابل عوامل آب و هوایی، استفاده از این دوربین ها در ایستگاه های راه آهن مرسوم است.
ایستگاه های زیرزمینی
در اغلب ایستگاه های زیرزمینی از جمله ایستگاه های مترو از دوربین های ضد ضربه (ik ) با درجه IP بالا استفاده می شود. چون این دوربین ها در مقابل صدمات مکانیکی، رطوبت، گرد و غبار و… مقاومت بالایی دارند.
پارکینگ های اتومبیل
در پارکینگ های اتومبیل که نیاز به نظارت و کنترل دائمی احساس می شود معمولا از دوربین های مقاوم در مقابل ضربه و خرابکاری استفاده می شود. دوربین های وندال پروف در پارکینگ های اتومبیل علاوه بر مقاومت بالا در برابر ضربه، به محدود کردن دسترسی های غیر مجاز و دستبرد سارقان نیز کمک می کند.
سایت های نظامی
سایت های نظامی از جمله مراکزی هستند که تامین امنیت و کنترل تردد در آن ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. به دلیل حساسیت امنیتی این اماکن و همچنین احتمال حمله تروریستی و اقدامات خرابکارانه، دوربین های مدار بسته مورد استفاده در سایت های نظامی از نوع ضد ضربه هستند.
دستگاه های فروش خودکار
از آنجایی که دستگاه های فروش خودکار بدون کمک اپراتور یا ناظر انسانی عمل می کنند نظارت و کنترل آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. این دستگاه ها همواره در معرض دستبرد سارقان و اقدامات خرابکارانه هستند بنابراین برای نظارت بر آن ها باید از دوربین های ضربه استفاده کرد. برای نظارت بر دستگاه های فروش خودکار معمولا از دوربین های وندال پروف با مقاومت بالا در برابر ضربه و سایر عوامل مخرب استفاده می شود.
خودپردازها
خودپردازها از جمله دستگاه هایی هستند که امکان آسیب عمدی به دوربین های مدار بسته در آنها وجود دارد. به همین دلیل برای نظارت در این مکان ها از دوربین های وندال پروف که مقاومت بالایی در برابر ضربه و خرابکاری دارند استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: استاندارد NEMA چیست؟ | بررسی استاندارد NEMA در دوربین های مداربسته
تفاوت استاندارد IP و IK در دوربین مدار بسته چیست ؟
استانداردهای IK و IP دو مورد از مهمترین استانداردهای مربوط به تجهیزات نظارت تصویری هستند و برای سنجش میزان مقاومت این دستگاه ها در برابر ضربه و شرایط آب و هوایی تعریف می شوند. در ابتدا میزان مقاومت ضربه هم در کنار رتبه حفاظتی IP درج می شد اما از سال 2002 برای تعیین میزان مقاومت وسایل الکترونیکی از جمله دوربین های مداربسته در برابر ضربات مکانیکی از درجه بندی IK استفاده می شود. رتبه بندی IK مقاومت وسایل الکترونیکی را در برابر ضربه و اقدامات خرابکارانه نشان میدهد در حالیکه استاندارد IP مقاومت محصول را در مقابل عوامل جغرافیایی مانند رطوبت، باران، گرد و غبار و… نشان میدهد.
بیشتر بخوانید: استاندارد IP چیست؟ و چه کاربردی در دوربین مداربسته دارد؟
تست های مقاومت در برابر ضربه (IK) چگونه انجام می شود؟
برای تعیین دقیق عدد ik لازم است تا تست های متعددی انجام شوند. برای تعیین رتبه IK یک محصول دو استاندارد IEC وجود دارد. این استاندارد ها روش های تست، تجهیزات مورد استفاده و شرایط تعیین رتبه IK را تنظیم می کنند و اطلاعاتی را در مورد نحوه راه اندازی و انجام تست های ضربه ارائه می دهند، این تست ها شامل دو مورد زیر هستند.
- IEC 60068 – تست های محیطی و تست Eh: (تست های چکشی)
- IEC 62262 – درجه حفاظت محفظه از تجهیزات الکتریکی در برابر ضربه های مکانیکی خارجی (کد IK)
برای سنجش میزان مقاومت ضرباتی طبق اصول تعریف شده در استاندارد، به قاب دوربین مدار بسته وارد می شود. ضربه ها باید به طور یکنواخت و به تعداد درست به نقاط مشخص محصول وارد شوند. برای تعیین استاندارد ik تعداد ضربه ها باید پنج تا بر روی هر سطح باشد، البته در برخی از مواقع یک وسیله به چند ناحیه تقسیم می شود و به هر ناحیه پنج ضربه وارد می کنند. با توجه به اینکه دستورالعمل خاصی برای تست مقاومت ضد ضربه وجود ندارد؛ برندهای مختلف عرضه کننده تجهیزات نظارت تصویری، از معیارهای خاص خود برای تعیین نقاط اعمال ضربه استفاده می کنند. اما به طور کلی برای انجام تست های استاندارد ik باید چهار شرط مهم برقرار باشد، این شرط ها عبارتند از :
- محدود دمایی محیط بین 15 تا 35 درجه سانتی گراد باشد
- محدوده فشار هوا از 86 کیلو پاسکال تا 106 کیلو پاسکال باشد
- تمامی بخش ها و قطعات هر دستگاه باید به طور دقیق در جای خود قرار بگیرند و کاملا تمیز باشند
- پایه دستگاه ها باید با قدری محکم باشد که در اثر ضربات وارده برای تست نهایتا 0/1 میلی متر جا به جایی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: آموزش نصب دوربین مدار بسته + فیلم آموزشی راه اندازی دوربین مدار بسته
تست های مقاومت در برابر ضربه (IK) چگونه انجام می شود؟
سوالات متداول پیرامون استاندارد ik دوربین مداربسته
در این بخش به سوالات متداول پیرامون درجه حفاظت ik پاسخ می دهیم.
منظور از دوربین مدار بسته ضد ضربه چیست ؟
منظور از دوربین مدار بسته ضد ضربه دوربینی است که در استاندارد IK رتبه یک یا بیشتر دارد و می تواند در مقابل ضربات مکانیکی مقاومت کند. دوربین های دارای استاندارد IK 1 تا IK10 بسته به رتبه ik خود، میزان مقاومت متفاوتی در برابر ضربات مکانیکی دارند. هر اندازه که درجه حفاظت ik یک دوربین مدار بسته بزرگتر باشد میزان مقاومت دوربین در برابر ضربات مکانیکی و خرابکاری بیشتر خواهد بود.
آیا دوربین مداربسته با استاندارد IK 10 در برابر گلوله مقاوم است ؟
خیر، با وجود اینکه دوربین های دارای استاندارد IK10 در برابر ضربات مکانیکی مقاومت بالایی دارند اما در مقابل شلیک مستقیم مقاوم نیستند. این دوربین ها می توانند ضرباتی با شدت بیست ژول را کنترل کنند اما در مقابل شلیک مستقیم آسیب پذیرند. برای حفاظت از دوربین های مدار بسته در برابر گلوله باید از پوشش های ضد گلوله استفاده شود. البته برخی از تولید کنندگان به تازگی دوربین هایی با استاندارد بولت پروف تولید کرده اند که در مقابل گلوله هم مقاومت می کنند.
بیشتر بخوانید: انواع لنز دوربین مداربسته
جمع بندی
استاندارد ik یک استاندارد جهانی برای نمایش مقدار مقاومت دوربین های مدار بسته در برابر ضربات مکانیکی است. این استاندارد به همراه استاندارد IP که میزان مقاومت تجهیزات الکترونیکی در مقابل عوامل جغرافیایی را نشان میدهد از مهم ترین ویژگی هایی هستند که کارایی دوربین مدار بسته را برای استفاده در یک محیط خاص تعیین می کنند. انواع دوربین مدار بسته ضد ضربه با داشتن درجه حفاظت ik در برابر ضربات مکانیکی مقاومت می کنند و میزان این مقاومت بسته به درجه ik دوربین متفاوت است. چون این دوربین ها در مقابل صدمات مکانیکی و نیز اقدامات خرابکارانه از جمله سرقت مقاومت بیشتری نسبت به دوربین های معمولی دارند در اماکنی که خطر صدمه به دوربین وجود دارد از این نوع دوربین استفاده می شود. این دوربین های مقاوم، در بسیاری از اماکن از جمله ایستگاه های راه آهن، ایستگاه های زیرزمینی، پارکینگ های اتومبیل و… مورد استفاده قرار می گیرند.
